علیرضا کوشک جلالی در گفتگو با تئاتر فارس:
تئاتر مردمی در ایران فراموش شده است
علیرضا کوشک جلالی کارگردان و نویسنده تئاتر نبود امکانات تئاتری در شهرستان‌ها را در حدی دانست که از رنج آن با تعبیر خرد شدن استخوان‌ها یاد کرد و گفت: در چنین شرایطی تنها ۲۰درصد تلاش من در نمایش دیده می‌شود و گرچه می‌دانم که تماشاچی با همین ۲۰درصد هم راضی می‌شود؛ اما حالم بد می‌شود وقتی چنین وضعیتی را می‌بینم.
این کارگردان برنده جایزه افتخاری تئاتر شهر کلن آلمان در سال ۲۰۱۶ میلادی و دارای مدرک درجه یک هنری از وزارت ارشاد است. عضو کانون کارگردانان آلمان و ایران است و از سال ۱۳۶۳ در آلمان به عنوان نویسنده و کارگردان مشغول کار است. او بیشتر به زبان آلمانی می‌نویسد و با هنرپیشگان آلمانی کار می‌کند.
کوشک جلالی تاکنون گام‌های بلندی برای آموزش نمایش در شهرستان‌ها برداشته است و حاصل این اهتمام، برگزاری کارگاه‌های آموزشی بازیگری-کارگردانی در بیش از ۲۰ شهر همچون شیراز، تبریز، کرج، رشت، کاشان، کرمان و اهواز بوده است که از دل آن ۱۱ نمایش بر روی صحنه رفته است.
کوشک جلالی که سال گذشته نمایش آرت را در شیراز بر روی صحنه برد، چند روزی است که نمایش خدای کشتار را با هنرمندان شیرازی اجرا می‌کند.
خدای کشتار به قلم یاسمینا رضا نویسنده بین‌المللی ایرانی-مجاری نگاشته شده است و در سراسر اروپا و نیز شهرهای مختلف ایران بارها اجرا شده است. این نمایش به کارگردانی کوشک جلالی در ۱۳۹۱پربیننده‌ترین نمایش سال شد.
او در حاشیه اجرای این نمایش در شیراز، در گفت‌وگو با ایرنا وضعیت تئاتر شهرستان‌ها را دردناک توصیف کرد و گفت: سخن از این موضوع مانند سر گشودن دملی چرکین است.
هنرمند بین‌المللی تئاتر افزود: این موضوع به مسائل مختلفی وابسته است، مشکلات مالی، دکور غیرحرفه‌ای، نور محدود و فشار بسیار روی بازیگران از عواملی است که وضعیت تئاتر را در شهرستان‌ها بغرنج کرده است.
کارگردان خدای کشتار عنوان کرد: حالم بد است از این امکانات محدودی که در کشور ما برای تئاتر وجود دارد و این را هم می‌دانم که همین مقدار کاری هم که برای هنرجویان تئاتر کرده‌ام باعث شادمانی و رضایت آن‌هاست و تاثیر خوبی دارد؛ اما به این می‌ماند که تنها یک‌سوم اثری همچون تابلو لبخند ژوکوند دیده شود، گرچه آن یک‌سوم هم باعث حظ می‌شود؛ اما چرا وقتی می‌توان همه آن را دید و لذت برد باید به اندکی محدود قانع شد.
دشواری کار در شهرستان، خلاقیت را از هنرمند ربوده است
او افزود: با کار در شهرستان‌ها به نگرش فلسفی جدیدی رسیده‌ام و مدام از خود می‌پرسم که آیا درست است اجازه دهم تنها اندکی از کار دیده شود، چرا هیچ‌گونه کمکی به تئاتر نوپا و جوان شهرستان‌ها نمی‌شود، بازیگرانی که از صبح تا شب برای یک اجرا می‌دوند دیگر رمقی ندارند که بخواند خلاقیت نشان دهند و همین است که باعث می‌شود از خود بپرسم آیا می‌خواهم باز هم در شهرستان‌ها کاری ارائه دهم.
کارگردان خدای کشتار درباره نحوه اجرای این اثر در شیراز گفت: پس از اجرای نمایش آرت، تصمیم گرفتیم، اثری دیگر از یاسمینا رضا را بر روی صحنه بریم؛ اما چون مدت زمان اندکی می‌توانستم در ایران باشم، تدارک این نمایش به‌صورت فشرده انجام شد.
کوشک جلالی اظهار کرد: گروه تمرین‌های اولیه خود را در کاشان به‌صورت فشرده گذراندند و بعد در شیراز تمرین کردند و در طی این مدت به‌صورت مجازی بر روند کار نظارت داشتم و در نهایت، برای تمرین‌های پایانی به شیراز آمدم.
خدای کشتار واگویه درد جامعه مدرن است
به گفته او خدای کشتار واگویه درد جامعه مدرن است؛ از همین رو است که هم در اروپا و هم در ایران با استقبال بسیاری مواجه شد و حتی در ایران از آن استقبال بیشتری شد. کوشک جلالی با اشاره به نخستین اجرای این نمایشنامه در فرانسه و آلمان و استقبال از آن، عنوان کرد: این نمایش از آن زمان تاکنون در بیش ۶۰ شهر مختلف با کارگردانان گوناگون بر روی صحنه رفته است که همواره با فراوانی مخاطب همراه بوده است.
این کارگردان تئاتر افزود: خدای کشتار و نمایشنامه‌ای همچون رابینسون کروزو، از آن دسته نمایش‌هایی هستند که هم مسائل ساده و عمیقی را مطرح می‌کنند و هم مفرح‌اند.
او با اشاره به سخن برتولد برشت درباره اهمیت وجه تفننی تئاتر، گفت: اعتقاد دارم تماشاچی در وهله اول برای تفریح تئاتر می‌بیند و چه بهتر که در این حین چیزی هم بیاموزد.
کوشک جلالی کسب لذت عموم مردم از نمایش را معطوف به همین بعد تفریحی دانست و اضافه کرد:توجه به همین موضوع است که سبب شده مردم عادی در اروپا تئاتر ببینند؛ اما هنر نمایش در ایران محدود به عده خاصی است.
ژانر تئاتر مردمی در ایران فراموش‌شده است
کارگردان نمایش موسیو ابراهیم، اظهار کرد: در کشور ما فقط عده خاصی تئاتر می‌بینند و ژانر تئاتر مردمی فراموش‌شده است؛ درحالیکه نمایش‌های بسیاری از این دست وجود دارد، همچون نمایش "موسیو ابراهیم" که در حال حاضر در تبریز توسط هنرمندان آذری در حال اجراست و اقبال مردمی نیز به آن‌ها بسیار خوب بوده است.
این هنرمند بین‌المللی، ژانر تئاتر مردمی را ستون فقرات تئاتر اروپا دانست و بیان داشت: تئاتر مردمی هم حرفی برای زدن دارد و هم سرگرم کننده است؛ نه خیلی روشنفکرانه است که تنها عده اندکی آن را درک کنند و نه سخیف است که هدفش خنداندن صرف باشد؛ بنابراین هم یک استاد دانشگاه از آن خوشش می‌آید و هم یک کودک؛ اما متاسفانه این نوع تئاتر در کشور ما بسیار کم است.
او ادامه داد: تئاتر مردمی، تئاتری است که می‌تواند با اقشار مختلف ارتباط برقرار کند و زمانی می‌توانیم بگوییم جامعه‌ای بافرهنگ است که هنرش برای توده مردم هم باشد؛ بدین‌معنا توده مردم هم از شنیدن بتهون و چایکوفسکی لذت ببرند و نمایش شیلر و شکسپیر را درک کنند و این منحصر به عده خاصی نباشد.
کوشک جلالی با بیان اینکه تئاتر برای افراد خاص هم وجود دارد، عنوان کرد: در هر کشوری ممکن است چند هنرمند آوانگارد نیز وجود داشته باشد؛ اما ایران مملو از تئاترهای سوپر پست‌مدرن روشنفکری شده که فقط عده معدودی تماشاچی دارد و شاید برخی تماشاچیان خودشان هم متوجه مفهوم آن نشوند؛ اما ممکن است وحشت از این که بگویند "نفهمیدیم" آبرویشان را ببرد و همین موضوع، دره عظیمی بین مردم و تئاتر پدید آورده است.
نمایش خدای کشتار که از ۲ دیماه در سالن سبز مجموعه فرهنگی هنرشهر آفتاب بر روی صحنه رفته است تا جمعه ۶ دی ماه ادامه دارد.
بازیگران این نمایش نشاط آرایش، ماهان رجایی، شادی سیری و آرش شاهی‌سوندی هستند. دیگر عوامل خدای کشتار در شیراز عبارت‌اند از: وحید امینی دستیار کارگردان، شادی سیری و امیر حسین صفی‌شاهی مدیران اجرایی، حامد غریب نور، مارال رجایی گریم، گرافیک بهار ارجمند، ساخت تیزر ماهان رجایی، تصویربرداری رضا رفیعی نسب، تدوین آریا خبیر و ساخت و اجرای دکور محمود علمدار، محمد قاسمیان.
گفتگو: سمیرا متین نژاد ، نوید جعفری
