در حال بارگذاری ...

یاداشتی بر اجرای نمایش «داستان باغ وحش» اثر ادوارد آلبی در شیراز

نمایش داستان باغ وحش اثر ادوارد آلبی به کارگردانی نادعلی شجاعی در شیراز به صحنه رفت.

یادداشت شاپور جورکش، شاعر ، نویسنده و منتقد ادبی در خصوص اجرای نمایش داستان باغ وحش اثر ادوارد آلبی:

سگی حریص برآمده از دل رؤیای امریکایی

شهامت اجرای نمایشنامه‌ی « داستان باغ وحش» از ادوارد آلبی،که یک نمایش تراژی- کمیک ست در فضا ی باز ، آن هم با کمترین استفاده از امکانات صحنه ای در گوشه ی شرقی کتابخانه ی مرکز اسناد، خودبخود تحسن انگیزست. آثار ادوارد آلبی، این نمایشنامه نویس مدرن آمریکایی ، تا به حال در شیراز چندان مورد توجه دست اندرکاران تِیاتر نبوده، فقط در دهه ی پنجاه یکبار دانشجویان رشته ی ادبیات انگلیس دانشگاه شیراز نمایش « سندباکس» یا «جعبه شنیم» را به زبان انگلیسی روی صحنه بردند.

شاید کارهای آلبی در شیراز به چند دلیل با اقبال روبه رو نبوده: اول که آلبی یک نویسنده ی تیاتر پوچی ست که با سیاست زدگی متون انتخابی دهه های پیش از انقلاب چندان وفق نداشته. دوم این که چنین نمایشنامه ای در یک پرده با دو شخصیت در قالب تراژی- کمیک به کارگردانی به روز و بازیگرانی نیاز دارد ذکاوتمند،زبده و ورزیده با میمیک و حرکات قدرتمند تا بتوانند در یک پرده، تعویض یک موقعیت کمدی در پاره ی اول نمایش را به یک تراژدی در بخش آخر باورپذیر کنند.
و دیگر این که نمایشی مثل " داستان باغ وحش" مربوط به دهه شصت میلادی آمریکاست ست با مضمونی جانبی مثل فلاکتهای همجنسگرایی همراه است که در آن سالها دستکم برای تماشاگر ایرانی مساله ای قابل اعتنا نبود. ادوارد آلبی،که با پشت سرگذاشتن دوران جوانی پردردسر توانست در سی سالگی نام خود را به عنوان نمایشنامه نویس تیاتر پوچی جهانی کند، در آثار خود آن بوق و کرنای جهان سرمایه داری مبنا بر رفاه و پیشرفت به سمت " رؤیای امریکایی " را با طنزی سیاه به سخره بگیرد.و از مصاِیبی پرده بردارد که زیر پوست آن جامعه ی داعیه دار تمدن جهانی دارد ریشه های آدمیت را می جود.

مسلمآ ادعاهای حقوق بشر و رفاه انسانی در آمریکا هم به شکل نسبی قابل بررسی ست؛ هرچند نمای این کشور بزرگ از دور خیلی دلبری کند ،اما ماهیت و ذات اصلی هر جامعه را تنها می توان در آثار و نقد و بررسی هایی دید که اندیشمندان و هنرمندان بومی آن جامعه می آفرینند.

این است که روشنفکرانی چون چامسکی، برشت، ادواردآلبی، چارلی چاپلین... در هرجامعه ای باشند منفور قدرت وقت اند. یورش به حکومت سرمایه داری ،در نمایش های آلبی،به عنوان یکی از چهره های پیشتاز تیاتر پوچگرا، آمیزه ای از واقعگرایی و خیال را در پوشش طنزی سیاه روبه روی مخاطب می گذارد تا دریابد ورای ظاهر موقر و زرق و برق تمدنی شکوفا، سترونی ، ریا، همشکلسازی و از خود بیگانگی، چگونه دارند ریشه های انسانیت را از درون می جوند.

در نمایشنامه ی " داستان باغ وحش" جوانی همجنسگرا ، که هم از دنیای فلاکت باری که درآن زندگی کند بیزارست و هم از دنیای دیگران در خانواده های ظاهرا سربراه، بعداز سرزدن به باغ وحش به پارک مرکزی نیویورک می رود تا آنجا با حقه ی معصومانه ای که به مردی معمولی از طبقه ی متوسط می زند، به عقیم بودگی زندگی با " رؤیای امریکایی" پایان دهد.
بی خانوادگی این جوان و همجنسگرایی او اشاره ی نمادین به عقیم بودن زندگی آن جامعه دارد؛ در عین حال که نویسنده از ویژگی های واقعگرایانه ی یک فرد همجنسگرا سود می برد. می گویند مستمع صاحب سخن را بر سر نطق آورد؛ و عجیب که با همه کمبودها در شب دوم اجرا در حالی که تنها نیمی از جایگاه ها پر است نادعلی شجاعی کارگردان و بازیگر نقش ( جری) و حسین قهرمانی بازیگر نقش (پیتر) عاشقانه و بی توجه به استقبال تماشاگر شیرازی در صحنه ای برهوتی از پس این نمایشنامه ی پر تنش برمی آیند و به فاصله ی یکساعت که از طنز و شوخی های کلامی گذشته از تماشاگر صحنه اشکی هم می گیرند.

کار این گروه نمایشی که با فروتنی و تلاش سرشار از فضای هوای آزاد مرکز اسناد ،صحنه ای موقت ساخته اند تحسین انگیز و شایان سپاس است. هرچند بازیگر نقش پیتر می توانست با ممارست بیشتر روی میمیک چهره و حرکات بدنی خود بیشتر کار کند. با اینهمه جا دارد که فرزانگان این شهر فرهنگی دستکم با حضور و تماشای این اثر ارجمند ، از هنرمندان خود قدردانی کند، چرا که زنده نگه داشتن چراغ تیاتر در این شهر تنها از عشق و علاقه ی همین هنرمندان عاشق آب و نان می خورد.

لازم به ذکر است که نمایش داستان باغ وحش به کارگردانی نادعلی شجاعی در موسسه فرهنگی و هنری پیرسوک با همکاری موسسه فرهنگی شهر آفتاب تولید شده است و به همت کتابخانه و مرکز اسناد ملی در فضای باز کتابخانه ملی  تا 6 مردادماه 96 با بازی ناد علی شجاعی و حسین قهرمانی به روی صحنه می رود.

 




نظرات کاربران