کتاب تئاترنویسی سپید منتشر شد

به گزارش تئاتر فارس ، کتاب «تئاترنویسی سپید: درآمدی بر تئاترنویسی پست‌مدرنیستی» نوشته سعیدرضا خوش‌شانس، از سوی نشر یکشنبه،ناشر تخصصی حوزه هنرهای نمایشی و تئاتر منتشر شد. این اثر که کتابی درباره‌ی چیستی و جایگاه تئاترنویسی یا نمایشنامه‌نویسی در گستره‌ی تاریخی و سبک‌شناختی هنر پست‌مدرنیستی است، اردیبهشت امسال در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رونمایی خواهد شد.

این اثر در چهار فصل به موضوع خود می‌پردازد به طوریکه در فصل اول به تاریخ تحلیلی، فلسفه، پیدایش، چیستی و نظریه‌های پست‌مدرنیسم و هنر پست مدرنیستی می‌پردازد، در فصل دوم به سراغ پست‌مدرنیسم در ادبیات دراماتیک و تئاتر می‌رود، در فصل سوم خواننده را با یکی از نویسندگان جریان تئاترنویسی پست مدرنیستی به نام ریچارد فورمن آشنا می‌کند و در نهایت نویسنده در فصل چهارم نظریات درام‌نویسی پست‌مدرنیستی را به آثار و سبک فورمن مطابقت می‌دهد.

خوش‌شانس در این کتاب توضیح می‌دهد که پست‌مدرنیسم در واقع واکنشی به رخ‌داد مدرنیسم و مدرنیته‌ی پیاده شده در قرن بیستم است، اما آنچه این کتاب را از سایر آثار دیگر در حوزه‌ی مطالعات پست‌مدرنیسم متمایز می‌کند، نگاه دگرگونی است که پژوهشگر به تعریف پست‌مدرنیسم پیشنهاد کرده است به طوریکه او پست مدرنیسم را نه یک مکتب منسجم مثل مکاتب هنر مدرن، بلکه یک برهه‌ی تاریخی از هنر می‌داند که انبوهی از سبک‌های فردی متنوع و متفاوت با واکنش‌های متفاوت به باورهای و ارزش‌های مدرنیته و مدرنیسم به وجود آمد. او بررسی و مطالعه‌ی تئاتر پست‌‌مدرنیستی و هنر پست‌مدرنیست را با نگاهی تعمیم‌گرا ممکن نمی‌داند و پیشنهاد می‌کند که هر هنرمند متعلق به این جریان هنری را به شکلی مستقل با تاکید بر ویژگی‌های فردی ‌آن‌ها مورد بررسی قرار دهد. خود او در بکار گیری این روش ریچارد فورمن را مورد بررسی قرار داده است. این نگاه ضد کلان‌-روایی، که به خرده-روایت‌ها از این جریان توجه می‌کند در بررسی مدیوم‌های متفاوت هنر نیز کاربرد دارد، به طوریکه خوش‌شانس با تکیه بر آرای ایهاب حسین پژوهشگر فلسفه و ادبیات پست‌مدرن، این نظریه را مطرح می‌کند که واکنش‌های مدیوم‌های هنری در گستره‌‌ی پست‌‌مدرنیسم به ارزش‌های هنر مدرنیستی یکسان نیست، علی‌رغم واکنش خصمانه و پرخاشگرانه‌ی معماری پست‌مدرنیستی به معماری مدرنیستی، تئاتر پست‌مدرنیستی امتداد تئاتر مدرنیستی و تئاتر آوانگارد قرن بیستم است. این مطالب را ایهاب حسین در مقاله‌ای تحت عنوان به سوی ادبیات پست‌مدرن، مورد اشاره قرار می‌دهد.

خوش‌شانس معتقد است، مهمترین کنش تئاترنویسی پست‌‌مدرنیستی بازگشت متن و درام‌نویسی است که با آثار ساموئل بکت می‌آغازد. او معتقد است بی‌عنایتی به متن، درام و تئاترنویسی که محصول هنر آوانگارد و تئاتر تجربی قرن بیستم بود در جریان هنر پست‌مدرنیستی دوباره به متن بازگشت.

سعیدرضا خوش‌شانس، نویسنده‌ی این کتاب، دانش‌آموخته‌ رشته‌ ادبیات نمایشی تئاترنویس، مدرس دانشگاه، منتقد و مترجم ایرانی است که در سال ۱۳۶۵ شیراز متولد شد. او نوشتن نمایشنامه‌هایی مثل «از یونان باستان تا جوون آدمیزاد»، «پره‌ پروانه‌ پولادی»، «مرثیه‌ای برای مادمازل کارمو»، «هفت دقیقه یک‌نفس سکوت»، «گربه‌ای چاردست‌وپا در پوست گردو»، «یلدای سیما و رویا»، «در کنج جمجمه جایی که خواب لانه می‌کند» و مقاله‌های «سنجشِ کاربردی واژه‌ی نمایشنامه»، «سنجش پدیده‌ی نورسیده‌ی نمایشنامه‌خوانی»، «اسپرانتوی نمایش»، «آسیب‌شناسی تئاتر دیده‌باخته»، «زبان‌شناسی ادبیات دراماتیک» و... را در کارنامه‌ خود دارد. آخرین اثر این نویسنده، ترجمه‌ نمایشنامه‌ای به نام «نیچه، ای پسر بد!» از ریچارد فورمن، نمایشنامه‌نویس و کارگردان آوانگارد آمریکایی است که با یادداشتی از خود نویسنده تا ماه‌های آینده از سوی انتشارات بیدگل منتشر خواهد شد.

وی، تا کنون جوایزی همچون تندیس تئاترنویسی جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر عروسکی مبارک-یونیما، جایزه‌ی تئاترنویسی اکبر رادی،جایزه‌ی کانون نویسندگان و منتقدان خانه‌ی تئاتر ایران و جایزه‌ی تئاترنویسی استاد ذوالفقاری را از آن خود کرده است.

عنوان این کتاب به جریان شعر سپید در ایران اشاره دارد و معتقد است چنان که در این شعر اقتدار وزن عروضی مورد پرسش قرار می‌گیرد، در تئاترنویسی پست‌‌مدرنیستی اقتدار سه رکن اساسی درام یا تئاترنوشت یعنی پیرنگ، دیالوگ و شخصیت مورد پرسش و بازنگری اساسی قرار می‌گیرد. شعر سپیدیا شعر شاملویی گونه‌ای از شعر نو فارسی است که در دهه سی شمسی و با مجموعه‌یهوای تازه از احمد شاملو ظهور پیدا کرد و معادل (به فرانسوی: Blank verse) است. تفاوت عمده این آثار با نمونه‌های قبلی شعر نو یا شعر نیمایی در فرم شعر بود. در این سبک عموماً وزن عروضی رعایت نشده ولی آهنگ و موسیقی نمود دارد.

تئاترنویسی سپید، در خانواده‌ی کتاب‌های حوزه‌ی مطالعات و تئوری تئاتر و ادبیات دراماتیک، در 168 صفحه، قطع رقعی با جلد شومیز از سوی پخش ققنوس وارد بازار کتاب ایران شده است.